Το Decadance περνάει στο δεύτερο χρόνο ζωής του στο Velvet..
Till death do us part…
Pina Bausch Merce Cunningham
Μετά από ένα καλοκαίρι γεμάτο παραστάσεις, βουτιές, εκδρομές, φωτιές…το Decadance μπαίνει στο δεύτερο χρόνο του και παρόλο το buzz της διεθνούς χορευτικής δραστηριότητας, εστιάζει εδώ στις απώλειες αγαπημένων καλλιτεχνών...Ο θάνατος της Pina Bausch(30 Ιουνίου) και του Merce Cunningham(26 Ιουλίου) με ένα μήνα σχεδόν διαφορά, σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής.
Η μεγάλη κυρία του χοροθεάτρου και ο καινοτόμος χορογράφος του μοντέρνου χορού, τόσο διαφορετικοί αλλά και με τόσα κοινά, δεν θα αντικρίσουν ξανά τη σκηνή...
Η μεγάλη κυρία του χοροθεάτρου και ο καινοτόμος χορογράφος του μοντέρνου χορού, τόσο διαφορετικοί αλλά και με τόσα κοινά, δεν θα αντικρίσουν ξανά τη σκηνή...
Pina Bausch
Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για τη Φιλλιπίνα Μπάους γεννημένη στις 27 Ιουλίου του 1940 στο Solingen της Γερμανίας. Μαθήτρια του “μεγάλου δασκάλου” Kurt Yooss ο οποίος υπήρξε καταλυτικός παράγοντας της αντίληψης περί μιας μορφής χορού με μήνυμα, αλλά και των Αntony Tudor, Jose Limon, Paul Taylor μεταξύ πολλών άλλων.
Επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη το 1973 ανέλαβε τη καλλιτεχνική διεύθυνση του τότε Wuppertal Opera Ballet όπου προσπάθησε να αναπτύξει τους δικούς της κώδικες και τη προσωπική της γλώσσα.
Κατά τον Norbert Servos η Μπάους διαπραγματεύεται στα έργα της την αγάπη και το φόβο, τον πόθο και τη μοναξιά, την απόγνωση και τον τρόμο. Την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο και κυρίως την εκμετάλλευση των γυναικών από τους άντρες...
Η ίδια μελετούσε σε βάθος και με λεπτομέρεια τους χαρακτήρες των κομματιών της και παρατηρούσε συνεχώς το κοινωνικό ιστό. Υποστήριζε πως “τα κομμάτια της μεγαλώνουν από μέσα προς τα έξω” και πως τα βήματα δεν έρχονται από τα πόδια αλλά από κάπου αλλού. Στις δημιουργίες της πάντα ξεκινούσε με ερωτήσεις.
Με ριζοσπαστικές δηλώσεις πως δεν την ενδιαφέρει το πως κινούνται οι χορευτές αλλά το τι τους κινεί, η Μπάους αποκάλυπτε πάνω στη σκηνή προσωπικότητες ατελείς, έτοιμες να καταρρεύσουν από στιγμή σε στιγμή, απεγνωσμένα κορμιά, ανασφαλή παιδιά παγιδευμένα σε ενήλικα κορμιά, χαρακτήρες που λένε τις πιο ακατάλληλες λέξεις σε λάθος στιγμές. Κατά τον Richard Silks η συνεισφορά της στο χορό είναι μία διαδικασία και όχι ένα προϊόν. Το χοροθέατρο βρίσκεται σε μια διαρκή αλλαγή αλλά φτωχότερο τώρα που η πρωτοπόρος του δε κατοικεί πια στο “Cafe Muller”...Τι θα απογίνει άραγε η ιστορική ομάδα της?
Επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη το 1973 ανέλαβε τη καλλιτεχνική διεύθυνση του τότε Wuppertal Opera Ballet όπου προσπάθησε να αναπτύξει τους δικούς της κώδικες και τη προσωπική της γλώσσα.
Κατά τον Norbert Servos η Μπάους διαπραγματεύεται στα έργα της την αγάπη και το φόβο, τον πόθο και τη μοναξιά, την απόγνωση και τον τρόμο. Την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο και κυρίως την εκμετάλλευση των γυναικών από τους άντρες...
Η ίδια μελετούσε σε βάθος και με λεπτομέρεια τους χαρακτήρες των κομματιών της και παρατηρούσε συνεχώς το κοινωνικό ιστό. Υποστήριζε πως “τα κομμάτια της μεγαλώνουν από μέσα προς τα έξω” και πως τα βήματα δεν έρχονται από τα πόδια αλλά από κάπου αλλού. Στις δημιουργίες της πάντα ξεκινούσε με ερωτήσεις.
Με ριζοσπαστικές δηλώσεις πως δεν την ενδιαφέρει το πως κινούνται οι χορευτές αλλά το τι τους κινεί, η Μπάους αποκάλυπτε πάνω στη σκηνή προσωπικότητες ατελείς, έτοιμες να καταρρεύσουν από στιγμή σε στιγμή, απεγνωσμένα κορμιά, ανασφαλή παιδιά παγιδευμένα σε ενήλικα κορμιά, χαρακτήρες που λένε τις πιο ακατάλληλες λέξεις σε λάθος στιγμές. Κατά τον Richard Silks η συνεισφορά της στο χορό είναι μία διαδικασία και όχι ένα προϊόν. Το χοροθέατρο βρίσκεται σε μια διαρκή αλλαγή αλλά φτωχότερο τώρα που η πρωτοπόρος του δε κατοικεί πια στο “Cafe Muller”...Τι θα απογίνει άραγε η ιστορική ομάδα της?
Merce Cunningham
Χόρεψε ως τα 70 του χρόνια…και για πάνω από το μισό 20ο αιώνα, χορογράφησε έργα, καθιέρωσε τεχνοτροπία που διδάσκεται στις σχολές μοντέρνου χορού σε όλο τον κόσμο και ενέπνευσε ομότεχνους (και όχι μόνο).
Ο Merce Cunningham γεννήθηκε το 1919, συνάντησε με τη Μάρθα Γκράχαμ και υπήρξε σολίστ στη θρυλική ομάδα της, κατόπιν συνεργάστηκε με τον πρωτοπόρο της avant-garde μουσικής, John Cage και το 1953 ίδρυσε την επίσης θρυλική, Merce Cunningham Dance Company.
Η συνεργασία του με τον Cage δεν ήταν απλά μια τυχαία συνάντηση, αφού οι δυο τους ήταν κάτι σαν ζευγάρι σε ολόκληρη την καλλιτεχνική τους ζωή, ως το θάνατο του Cage, το 1992. Μαζί πρότειναν μια σειρά από καινοτομίες, από τις οποίες οι πιο διάσημες και αμφιλεγόμενες, ήταν όσες είχαν να κάνουν με τη σχέση μουσικής και χορού, τέχνες οι οποίες κατά βάση σχετίζονται με το χρόνο. Το συμπέρασμα – δυσνόητο ακόμη και στις μέρες μας(...) – είναι ότι τα δύο αυτά μπορούν και πρέπει να λειτουργούν και να υφίστανται ανεξάρτητα. Μπορούν να συμβαίνουν κατά τον ίδιο χρόνο και στον ίδιο χώρο, αλλά όχι να αλληλοϋποστηρίζονται ή να συνδέονται με το συνηθισμένο τρόπο (ρυθμός, δυναμική, κλπ.)
Η πρωτοπορία του Cunningham και της από κοινού δουλειάς του με τον Cage, βρίσκεται ακριβώς στο ότι άλλαξε κάτι σε σχέση με το χρόνο και το ρυθμό της παράστασης, καθώς και το λόγο ύπαρξής της. Μέσα από διαδικασίες τυχαίου, εγκατέλειψαν αξίες όπως αίτιο και αιτιατό, κλιμάκωση και αποκλιμάκωση και άλλα συμβατικά στοιχεία χορογραφικής σύνθεσης, την έννοια της διήγησης και τις μουσικές φόρμες. Δεν ενδιαφερόταν για ιστορίες ή ψυχογραφήματα, το υλικό και η ουσία του χορού του, είναι ο χορός καθαυτός. Συνεργάστηκε και με άλλους γίγαντες της πρωτοποριακής μουσικής όπως οι Takehisa Kosugi, Pierre Boulez, Brian Eno, Morton Feldman, Pauline Oliveros, Erik Satie, Igor Stravinsky, Christian Wolff, La Monte Young..μέχρι Sigur Ros, Radiohead και Sonic Youth!
Όπως στη μουσική έτσι και οι εικαστικοί που συνεργάστηκαν μαζί του, με πρώτους και κύριους τους Robert Rauschenberg και Jasper Johns, δεν έφτιαχναν έργα που θα λειτουργούσαν ως έμπνευση αλλά ο καθένας ανεξάρτητα πρότεινε το δικό του. Ο κοινός συντελεστής πάντα ήταν η ίδια χρονική στιγμή της δημιουργίας.
Αξιοσημείωτες είναι επίσης και οι συνεργασίες του στον κόσμο του βίντεο με τους Charles Atlas και Elliot Caplan, που καθιέρωσαν πολλά από αυτά που αργότερα θα συνέθεταν την έννοια του videodance (χορογραφία για την κάμερα).
Όπως στη μουσική έτσι και οι εικαστικοί που συνεργάστηκαν μαζί του, με πρώτους και κύριους τους Robert Rauschenberg και Jasper Johns, δεν έφτιαχναν έργα που θα λειτουργούσαν ως έμπνευση αλλά ο καθένας ανεξάρτητα πρότεινε το δικό του. Ο κοινός συντελεστής πάντα ήταν η ίδια χρονική στιγμή της δημιουργίας.
Αξιοσημείωτες είναι επίσης και οι συνεργασίες του στον κόσμο του βίντεο με τους Charles Atlas και Elliot Caplan, που καθιέρωσαν πολλά από αυτά που αργότερα θα συνέθεταν την έννοια του videodance (χορογραφία για την κάμερα).
Τα έργα του παρομοιάστηκαν συχνά με αυτά του Dada ή της φιλοσοφίας του Zen. Ο ίδιος ζωγράφιζε, ενώ ήταν ο πρώτος χορογράφος που εφάρμοσε και καθιέρωσε το πρόγραμμα υπολογιστή Life Forms (Dance Forms) για τις ανάγκες της χορογραφίας. Τιμήθηκε με τον τίτλο της Λεγεώνας της Τιμής από το Γαλλικό κράτος, αλλά κυρίως έμεινε στη ιστορία ως ο πρώτος χορογράφος που μ’ένα τρόπο ξεκλείδωσε το χορό από τις υπόλοιπες τέχνες και τον καθιέρωσε ως μοναδική και αυτόνομη μορφή τέχνης. Ο πρώτος (και τελευταίος ίσως) avant-gard χορογράφος…
R.I.P.
